Het oude patroon lonkt – 3 tips om de innovatiekracht in de zorg vast te houden!

Onder druk wordt alles vloeibaar

Diepe zakken, een lange adem en een onvermoeibaar enthousiasme. Typische en herkenbare kenmerken van geslaagde innovaties in de zorg. En toen was daar ineens het coronavirus. Deze periode leerde ons dat onder druk alles vloeibaar wordt. Als het moet, dan kan er veel, héél veel. Creativiteit, veerkracht en saamhorigheid voerden dan ook de boventoon. In een mum van tijd zijn innovaties, die voorheen onmogelijk leken, opgestart.

De zwaartekracht van oude patronen

Er is veel enthousiasme over de stroomversnelling van nieuwe initiatieven. Ik hoor verhalen van patiënten die ontdekken dat slecht nieuws gesprekken best wel fijn zijn om thuis te voeren. In een eigen omgeving, zonder stress op de parkeerplaats en tranen op de gang van het ziekenhuis. En ook helpt het de patiënt om meer regie te nemen. Voorheen kwam de patiënt in het ziekenhuis, liet zijn/haar wond zien en hoorde passief aan dat de dokter zei: ‘dat ziet er goed uit’. Terwijl nu de patiënt tot in detail moet uitleggen hoe een wond eruit ziet en samen met de arts bepaalt of het goed of niet goed is.

Maar in de zorg ligt het oude patroon ook alweer op de loer. De hele dag beeldbellen is vermoeiend, de zorg wordt er niet efficiënter van en artsen of verpleegkundigen vragen zich af: ‘zie ik in een online consult niets over het hoofd?’ (ook uit dit artikel waar huisartsen zeggen dat ze liever weer willen stoppen met deze hoeveelheid videobellen blijkt dit). En dus is het de vraag: Hoe zorgen we voor optimale waarde voor patiënt én professional?

Innoveren met begrip voor de huidige context

En tegelijkertijd moeten we de huidige context niet uit het oog verliezen. De meest acute fase van de coronaperiode is dan wel voorbij, maar stilletjes bereidt men zich voor op een tweede golf. Daarnaast ligt de focus op het opschalen van reguliere zorg in een 1,5 meter samenleving waardoor de capaciteit op veel plaatsen gehalveerd is. En vergeet niet: het slechte resultaat van de afgelopen maanden. Het ziet er niet naar uit dat die productie binnen een aantal maanden weer op peil is, gezien het aantal uitgestelde verwijzingen dat inmiddels opgelopen is tot 1.2 miljoen.

Balanceren tussen de korte en de lange termijn

De zorg kent dus niet alleen de druk van een pandemie, maar ook nog een (toekomstig) tekort aan arbeidskrachten én aan middelen. Dat vraagt om balanceren tussen de korte en lange termijn. Een voordeel, de innovaties die we de afgelopen periode hebben gezien zien dan niet baanbrekend, ze passen wél bij de grotere beweging die de zorg toch al aan het maken is én kunnen een rol spelen om problemen op te lossen op de korte termijn. Neem het voorbeeld van beeldbellen. Door beeldbellen kan het opschalen van de reguliere zorg sneller omdat de capaciteit vergroot en het past bij de transitie waar we in zitten: zorg naar huis.

Een van de grootste uitdagingen waar we dus nu voorstaan: hoe voorkom je, juist in deze periode, dat de zwaartekracht wint? Hoe hou je de positieve veranderingen uit de coronacrisis vast?

Het organiseren van vloeibaarheid

In de coronacrisis werd alles vloeibaar onder hoge druk. Het is dus de vraag: hoe organiseer je die vloeibaarheid zonder dat er crisis is? Wij noemen dat liever Agile werken. En deze aanpak kan je nog wel eens heel ver gaan brengen de komende tijd. Let op: staar je niet blind op de methode, het gaat vooral om de juiste mindset.

3 tips om de agile mindset in de praktijk te brengen

Tip 1: A little less conversation, a little more action

Een team dat minimaal praat, maximaal doet. Geen ellenlange projecten die stranden, mooie plannen die niet geïmplementeerd worden, maar zorg voor een actiegericht ritme.

Praktijkvoorbeeld: Een multidisciplinair team gaat in een vast ritme en in een vaste structuur werken aan een lijst met prioriteiten. We hebben geen plan, maar een werkwijze. Dit vraagt ook andere competenties van het team. We gaan van: ‘Wat hebben we de vorige keer ook alweer besproken?’ naar: ‘Ik heb dit gedaan en komende week dit doen’.

Tip 2: Alle partijen aan tafel én een gezamenlijk belang

Vorm een multidisciplinair team waar ook de patiënt of cliënt onderdeel van is. Ook wel, design with, not for. Dit team krijgt de tijd (!) om zich écht onder te dompelen in een casus. Want welk probleem willen we nu oplossen of welke behoefte willen we invullen én wat komt daarbij kijken?

Praktijkvoorbeeld: We gaan aan de slag met het meest cruciale onderdeel in het zorgpad. De deelnemers gaan met elkaar meelopen én patiënten of cliënten interviewen. Doordat de teamleden zich in elkaar gaan verdiepen komt er vanzelf meer meer begrip voor elkaars situatie. Hierdoor ontstaat een gezamenlijke belang, het begin van verandering. De inzichten verwerken we in een nieuwe klantreis: het zorgpad na Covid-19. Op naar stap 3.

Tip 3: Alles wat we van plan zijn is een aanname totdat het gevalideerd is

Soms lijken ideeën op de tekentafel fantastisch, maar werken ze toch niet in de praktijk. Daarom is het noodzakelijk om scherpe aannames te formuleren en snel mogelijk van een idee een prototype te maken. Maak, leer en verbeter. Werkt het niet? Geen probleem, maar stop wel op tijd. Leer van de fouten en deel de lessen met anderen. Op naar de volgende prioriteit.

Praktijkvoorbeeld: We gaan aan de slag met een paar experimenten. Per experiment formuleren we scherpe aannames. Wat is de aanname (bijvoorbeeld: alle artsen zijn klaar met videobellen) waar alles van afhangt? Welke aanname haalt het hele plan onderuit als die niet waar blijkt te zijn? We gaan zonder oordeel op pad, we stellen bij indien nodig en we leren door te doen!

Moeite met beginnen? Of gewoon een echte prater? Schroom niet om eens contact met me op te nemen. Ik denk graag met je mee. En nog liever help ik je starten!