Culture for Breakfast:
Vereniging Rembrandt

We ontbijten vandaag uitgebreid met Sinja Bloeme, hoofd Merk en Marketing bij de Vereniging Rembrandt. Afgelopen week was de Vereniging Rembrandt in het nieuws vanwege een mooi initiatief: op reclameborden door heel Nederland toonde zij kunstwerken die nu enorm worden gemist. De actie was bedoeld om musea en kunstliefhebbers een hart onder de riem te steken.
De Vereniging Rembrandt vervult een unieke rol binnen het Nederlandse culturele landschap: met ruim 16.000 bevlogen leden zet zij zich in voor de bescherming en versterking van openbare kunstcollecties. “We zijn een vereniging met een langetermijnmissie. We willen het kunstbezit dat wij in Nederland met z’n allen hebben verzameld, beschermen tegen de waan van de dag en vooral ook beter doorgeven aan toekomstige generaties. Dit kunnen wij doen dankzij onze leden, die een onkreukbaar geloof hebben in de kracht van sterke kunstcollecties die met iedereen kunnen worden gedeeld. Met hun hulp hebben wij musea door heel Nederland geholpen bij de verwerving van talloze, inmiddels onmisbare kunstwerken (denk bijvoorbeeld aan Het melkmeisje van Vermeer) en bij de uitvoering van tientallen hoognodige onderzoeks- en restauratieprojecten.”

Voorbereiden op de heropening

“Omdat we een vereniging zijn, ondervinden wij misschien niet direct schade van deze crisis, maar we merken wel dat veel mensen nu afwachten, terwijl musea juist nu extra steun nodig hebben. De musea zijn nu vooral bezig met de verliezen die zij lijden, waardoor ze zich nauwelijks kunnen richten op waar ze voor zijn, namelijk het bieden van verdieping en verwondering via hun collecties. We proberen daarom de musea nu op een andere manier te helpen. De Vereniging Rembrandt heeft €150.000 beschikbaar gesteld waarmee musea een presentatie rond één of meer kunstwerken uit hun collectie kunnen voorbereiden om in de maanden na de heropening te kunnen tonen. We hopen de musea hiermee extra energie te geven in deze moeilijke tijden. Dankzij de Turing Foundation, die dit bedrag heeft verdubbeld, is het mogelijk om met deze actie een nog grotere impact te hebben.”

“De Vereniging Rembrandt heeft €150.000 beschikbaar gesteld waarmee musea een presentatie rond één of meer kunstwerken uit hun collectie kunnen voorbereiden om in de maanden na de heropening te kunnen tonen.”

Kunst die je bijblijft

“Tegelijkertijd proberen we nu met communicatie over de fascinerende kunstwerken in onze museale collecties troost te bieden en verbinding te maken. Daarom zijn we gestart met de campagne Kunst die je bijblijft. We vragen elke week een kunstliefhebber welk kunstwerk hij of zij in het bijzonder mist en waarom en delen dit via onze kanalen. Zo dacht Louis van Tilborgh, senior onderzoeker in het Van Gogh Museum, meteen aan twee magistrale portretten die Van Gogh maakte van de zeventienjarige Armand Roulin, waarvan er één hem doet denken aan zijn eigen zoon.”

Ook vraagt de Vereniging Rembrandt aan haar achterban en andere kunstliefhebbers welk kunstwerk ze als eerste willen zien als de musea hun deuren weer openen. “Die inzendingen, die vaak zijn voorzien van prachtige persoonlijke toelichtingen, plaatsen wij op onze website. Het is ontroerend om te zien wat kunst kan betekenen! Ook lichten we elke week zo’n inzending uit: we geven context en achtergrond, en die leveren wij zelf. We hebben een uitstekende afdeling communicatie met een sterke kunsthistorische achtergrond. Zo brengen we elke week een stukje kunst naar de mensen.”

Door heel Nederland

“Afgelopen weken brachten we zelfs kunst naar de mensen in heel Nederland, door bekende Nederlandse kunstwerken af te beelden op abri’s en full-video schermen. Daarbij zijn wij veel dank verschuldigd aan verschillende outdoor media-exploitanten die zo, belangeloos, met ons de kunst naar buiten brengt.”

“Je merkt ineens dat er heel veel mogelijk is. Alles lijkt vloeibaar geworden en gaat met een ongekende snelheid. De campagne Kunst die je bijblijft is heel snel groot geworden. Hoe gaaf dat outdoor partijen daar in mee willen gaan en gratis schermen beschikbaar hebben gesteld. Ik hoop dat dit proactieve denken blijft. En dat je elkaar ruimte geeft en elkaar wat gunt. We hebben snel geleerd om ons op een bepaalde manier wendbaar en flexibel te kunnen manifesteren. Dat geeft veel inspiratie voor film, fotografie en ruimte om te experimenteren met online aanwezigheid. Maar laten we ook hopen elkaar snel weer te kunnen zien, ook in de musea om samen weer kunst in het echt te kunnen gaan bewonderen.”

“Hoe gaaf dat outdoor partijen daar in mee willen gaan en gratis schermen beschikbaar hebben gesteld. Ik hoop dat dit proactieve denken blijft.”

De waarde van vast

“Deze tijd is het uitgelezen moment om de vaste collectie en de waarde daarvan over het voetlicht te brengen. We denken dat juist nu meer dan ooit duidelijk wordt welke kracht er van kunst uit gaat. Als meer mensen zich dat zouden realiseren en daar aan zouden willen bijdragen, zou dat fantastisch zijn. Wanneer je de reacties ziet op Kunst die je bijblijft, dan zie je hoe veel kunst te maken heeft met gevoel. Het mooie van deze actie is dat de meest bijzondere herinneringen naar voren komen, verdrietige maar ook vrolijke. Ook herinneringen uit een ver verleden, toen een schilderij die ene onuitwisbare indruk maakte. En die herinneringen zijn niet alleen van het werk zelf, maar ook van de omgeving, met wie je daar was en in welke tijd. Kunst is zo veel meer dan alleen een plaatje aan de muur!”

“Wat ik zelf uniek vind aan de Vereniging Rembrandt, is dat wij meer dan 2.200 kunstaankopen hebben helpen mogelijk maken voor bijna alle kunstmusea in Nederland. Ik kan echt verdwalen in de database van gesteunde aankopen op onze site en ben altijd weer verwonderd wat ik tegenkom. Het gaat om kunst van alle soorten en tijden en overal vandaan. Wij zien het als onze taak om, als de musea straks weer open gaan, de Nederlanders te laten zien wat een schat aan kunst die musea herbergen – en dat die kunst is verzameld met hulp van velen. Dat is wat wij doen: laten zien wat er is, hoe belangrijk het is dat er werd verzameld en dat er verzameld kan blijven worden, zolang er kunstliefhebbers zijn die bereid zijn hieraan een steentje bij te dragen.”

Kunst zonder muren van musea

“We hebben als vereniging een interessante rol. Het gaat ons en dus al die betrokken liefhebbers die lid zijn om de collecties voor nu en de toekomst te verrijken, sterker te maken. Maar het initiatief om een aankoop te doen komt altijd van de musea zelf. En zij moeten dan wel ook de mogelijkheid zien, ruimte hebben om geld te besteden aan een aankoop. Dat komt in gevaar als musea straks alleen in de overlevingsstand doorkunnen. Het zijn vaak die aanwinsten die weer nieuwe accenten leggen in het verhaal dat een museum wil vertellen, het gaat vaak om dat ene stuk dat men zo miste. Elke aanwinst geeft weer nieuwe energie, niet alleen aan de collectie maar ook aan die liefhebbers van kunst die zo graag juist aan die energie willen bijdragen. Aanwinsten verbinden veel dat er al was, geven betekenis en voeden de creativiteit. Dat is waar wij als vereniging aan bijdragen, en dat kunnen wij vooral omdat wij onafhankelijk zijn, niet gebonden zijn aan de muren van een museum maar alleen gebonden aan het belang van de collecties. Verbinden, betekenis geven en creativiteit, dat zijn de kernwoorden waar wij vanuit onze communicatie mee werken.”

“Aanwinsten verbinden veel dat er al was, geven betekenis en voeden de creativiteit. Dat is waar wij als vereniging aan bijdragen…”

Internationaal merk bouwen

Sinja is een goede bekende van Branddoctors. Ze was in haar vorige functie als brandmanager van het Van Gogh Museum verantwoordelijk voor het merk van het museum, van de identiteit tot strategie. “We zijn in het museum een project gestart waarbij we de internationale positionering onder de loep hebben genomen. De internationale vraag naar Van Gogh nam steeds meer toe, en het merk en de ambitie groeiden steeds meer uit. Daarmee kwam ook de noodzaak om goed na te denken over de nationale en internationale positionering. Het is een groot en organisatiebreed project, waarbij we hebben gekeken wie ons daarin het beste kon begeleiden. Zodoende kwamen we bij Branddoctors uit.”

Een start die je bijblijft

Het merktraject loopt nog, maar Sinja heeft de overstap gemaakt naar de Vereniging Rembrandt. “Ik ben op 2 maart begonnen en ben zelfs nog één dag naar de preopening van de TEFAF geweest, nog voordat het publiek kwam. Samen met musea, galerieën en verzamelaars. We hadden een mooie presentatie van een kersverse aankoop, om zo iedereen te laten zien waar wij voor staan en ook musea te stimuleren met een mooie aanvraag te komen. We zijn daar voor onze leden, toekomstige leden en voor de musea. Een heel interessante markt, en ik kreeg dus een soort vuurdoop daar. Niet heel veel later ging niet alleen de TEFAF maar ook het kantoor dicht. Het is heel raar om in zo’n tijd te beginnen aan een nieuwe baan, bij een nieuwe werkgever en met nieuwe collega’s. Toch ben ik heel blij en heel tevreden hoe ik nu al heb kunnen bijdragen vanuit marketing en merk. Onder andere met zo’n succesvolle inhoudelijke campagne.”

“Het is heel raar om in zo’n tijd te beginnen aan een nieuwe baan, bij een nieuwe werkgever en met nieuwe collega’s. Toch ben ik heel blij en heel tevreden hoe ik nu al heb kunnen bijdragen vanuit marketing en merk.”

“Deze tijd geeft een dubbel gevoel. Je wilt dat alles weer opengaat en tegelijkertijd is deze periode ook een periode waarin we er het beste van willen maken. Ik moest als verantwoordelijke voor marketing en merk samen met het team heel snel omschakelen. We zijn een vrij kleine organisatie en iedereen zette zijn schouders eronder. Degenen die het wat rustiger hebben, helpen degenen die druk zijn. Ik hecht waarde aan die positieve, empathische dynamiek. Het er samen voor gaan. De verbroedering. Toch zie je elkaar niet en is er de afstand. Als socioloog moet je toch smullen van deze menselijke interacties?”

Inkijkjes

Sinja heeft zelf een klein jongetje van twee thuis. “Die mag nu al weer twee weken naar de opvang. Dat is ook wel weer heel gek. Je gaat van 0 naar 100 en van 100 weer naar 0. En of je nu kinderen hebt of niet, of je alleen bent of niet, iedereen moet wennen aan het werken vanuit huis. Je zit allemaal in hetzelfde schuitje. Daardoor krijg je ook grappige gesprekken. Zo heb ik het mediabureau waarmee wij werken nog nooit ontmoet en dan hoor je bij een videobelgesprek op de achtergrond de kinderen. Daar heeft iedereen begrip voor. En je krijgt veel meer inkijk in ieders leven en in de verschillende rollen die iemand heeft. Dat menselijke is leuk, en het begrip voor elkaar ook.”

Tot slot vragen we Sinja wat ze vindt van Culture for Breakfast. Moeten we er mee doorgaan? “Ik lees het met plezier! Om een kijkje achter de schermen te krijgen bij collega’s in de sector, maar ook om het persoonlijke verhaal. Het is belangrijk om jezelf opnieuw te blijven uitvinden en te blijven nadenken over het vervolg. Nu is het een kijkje achter de schermen, en het zou mooi zijn om elke keer een uitdaging aan de kaak te stellen. Zo blijft het relevant en actueel. Goed dat jullie het vragen want het is belangrijk om feeling te houden met je publiek. Maar als mensen het waarderen, altijd doorgaan. Ik vind Culture for Breakfast een heel mooi initiatief, omdat het echt vanuit jullie komt en verbinding brengt.

Sinja draagt zelfs nog twee kandidaten aan voor de volgende Culture for Breakfast: Hilde Smetsers van Cultuurmarketing (Sinja zit in de programmaraad van dit platform) en Caroline van den Tempel, directeur van Amsterdam Art en oud-collega van Sinja bij het Van Gogh Museum. Erg leuk Sinja, wij gaan ze benaderen!

Dit interview is onderdeel van de Branddoctors Culture for Breakfast serie.
Geschreven door Emilie Admiraal, gepubliceerd op 26 mei 2020.